Inhoud
Een takkenril is een van dood hout gemaakte, overgroeide houtwal, die kunstmatig is aangelegd. Binnenin kunnen verschillende soorten planten beginnen te groeien. Dit type afscheiding levert een bijdrage aan de biodiversiteit en kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt. Welke dat precies zijn en waar u bij de aanleg van een houtril op moet letten, leest u in dit artikel.
Wat is een takkenril?
Een takkenril is geen afscheiding in de klassieke zin van het woord. Het is een wal, die bestaat uit op elkaar gestapelde kleine en grote takken, die u ofwel hiervoor verzamelt of die na het snoeien overblijven. Op den duur gaat het hout zakken, waardoor u de houtril na een tijdje weer van nieuwe takken moet voorzien. Insecten, zoals mieren en kevers, maar ook wormen zorgen ervoor dat het opeengestapelde hout gaat rotten. Er ontstaat natuurlijke zaadverspreiding door middel van de wind of door de uitwerpselen van vogels. Daardoor zullen er planten gaan groeien en zal de houtwal tot leven komen.
Het idee van de takkenril is eeuwenoud, maar werd in de jaren 80 nieuw leven in geblazen door de gebroeders Hermann en Heinrich Benjes. Deze Duitse landschapsarchitecten en natuurliefhebbers brachten de takkenril weer helemaal in zwang. Het principe van een afscheiding van dood hout presenteerden ze als de manier om snoeiafval op een zinvolle manier te gebruiken en leefgebied te creëren voor kleine dieren.
Over het algemeen duurt het meerde decennia, totdat een houtwal zich op natuurlijk wijze tot een bloeiende biotoop ontwikkelt. Als u dat te lang duurt, dan kunt u de natuur een handje helpen en er zelf voor zorgen dat de takkenwal begroeit. Gebruik bij voorkeur wilde planten, die u naast de palen zet. De volgende plantensoorten dragen voedselrijke vruchten of hebben decoratieve bloemen. Ze toveren uw takkenril om in een populair plekje voor inheemse diersoorten:
| Vaste planten | Struiken | Klimplanten |
|---|---|---|
| • Akelei • Bosanemoon • Klokjesbloem • Koningskaars • Vingerhoedskruid • Slangenkruid • Stokroos • Vergeet-mij-nietje | • Kornoelje • Zuurbes • Zomersering • Vlierbes • Meidoorn • Sleedoorn • Hazelaar • Kardinaalsmuts | • Lievevrouwebedstro • Gele clematis • Klimop • Brede lathyrus |
Voordelen van een takkenril
Er zijn veel argumenten die pleiten voor het aanleggen van een houtwal: in vergelijking tot een klassieke afscheiding, zoals een heg of een schutting, hoeft u hem niet zorgvuldig en intensief te onderhouden. Daardoor heeft u geen groot arsenaal aan tuingereedschap nodig om de takkenwal in stand te houden. Door het rustieke verschijningsbeeld is hij bijzonder geschikt voor boerenerven of volkstuinen. Ook kan de takkenwal als omheining dienen voor landelijke grondstukken of weides. Bij een kortgeknipt gazon kunt u beter voor een ander type afscheiding kiezen.
Een houtril biedt een goede gelegenheid om snoeiafval opnieuw te gebruiken. Door zaadverspreiding begroeit hij op natuurlijke wijze. Het kan soms een tijdje duren voordat binnenin de takkenril planten ontspruiten, maar gelukkig bent u weinig tijd kwijt bent met beplanten en onderhoud.
Een takkenril kan voordelig en eenvoudig worden geplaatst en biedt een goed alternatief voor hekken, schuttingen of heggen. Vergeet bovendien niet de belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit, omdat u leefgebied voor vogels, kleine zoogdieren en insecten creëert.
In welke gevallen is een takkenril een goede keuze?
Een houtril is bijzonder geschikt voor de volgende omstandigheden:
- Als afscherming: de dicht op elkaar gevlochten twijgjes en takken kunnen dienen als afscherming. Als u de takkenril ongeveer twee meter hoog maakt, biedt hij net zoveel privacy als een schutting.
- Als afscheiding: een takkenril wordt vaak als natuurlijke afscheiding gebruikt, bijvoorbeeld als omheining voor een landelijke tuin of weideland.
- Als voederbak en als bescherming tegen de elementen: ook in de biologische dierhouderij komen takkenrillen voor: hier bieden ze niet alleen bescherming tegen regen en wind – ze herbergen ook voeding voor paarden, koeien en schapen. Die kunnen zich tegoed doen aan de planten die uit de wal groeien.
- Als leefgebied voor dieren: een takkenwal kan als habitat dienen voor inheemse diersoorten. Vooral kleine zoogdieren, insecten en vogels maken er graag gebruik van om te nestelen.
Welke nadelen heeft het om een takkenwal te maken?
Naast de vele voordelen zijn er ook een paar nadelen. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat concurrerende, invasieve planten zoals brandnetels, hoefblad of guldenroede zich in de houtril vestigen. Om te voorkomen dat er monoculturen ontstaan, dient u invasieve soorten te verwijderen.
Het kan gebeuren dat ongewenste dieren zoals ratten zich in de takkenwal ophouden, hoewel dit een zeldzaamheid is. Om dit te voorkomen, mag er u in geen enkel geval etensresten in gooien. Door de spontane groei van planten is het moeilijk te plannen hoe een takkenwal zich ontwikkelt. Daarom is hij niet voor alle locaties geschikt.
Handleiding: zo maakt u een takkenril
Om een takkenwal te maken, heeft u niet veel nodig. Takken die kunnen dienen als palen, groenafval en het juiste tuingereedschap zijn voldoende: een vuist- of voorhamer en een zaag of een snoeischaar. Als vulling van de wal kunt u dunne takjes en twijgjes gebruiken. Het is overigens beter om geen naaldhout te gebruiken – dat zorgt voor zure grond. In onze onderstaande handleiding komt u er stap voor stap achter hoe u een takkenril maakt.
- Palen klaarleggen
Het aantal palen dat u nodig hebt is afhankelijk van de lengte van de takkenril. Als richtwaarde geldt een afstand tussen de palen van 50 tot 70 centimeter. Dit zorgt ervoor dat de takken niet uit de constructie vallen. - Palen in de grond slaan
Pak een vuist- of voorhamer en sla de palen minstens 30 cm, maar het liefst 50 cm in de grond. U hoeft geen fundering voor de palen aan te leggen: als ze na verloop van tijd gaan rotten kunt u ze vervangen door nieuwe exemplaren. - Breedte van de takkenril bepalen
Afhankelijk van de gewenste doorsnede van de houtril plaatst u de palen in de grond. We raden een afstand van 50 tot 70 cm tussen de palenaan. Op die manier kan de houtwal zijn functie van broedplaats, afscherming en voederplaats goed vervullen. - Palen op gelijke hoogte brengen
Het is zinvol om de takkenwal ongeveer anderhalf tot – maximaal – twee meter hoog te maken als de takkenril ook voor privacy moet zorgen. Als de wal wat lager is, is het wel makkelijker om hem te vullen. Meet de hoogte van de palen, teken de gewenste hoogte af, zodat u ze vervolgens kunt afzagen. Gebruik hiervoor een beugelzaag. Alle palen moeten ongeveer dezelfde hoogte hebben. - Takkenril opvullen
Vul de ruimte tussen de palen op. Met grote en kleine takken legt u een goed fundament. Voeg daarna bladeren en groenafval toe, zoals gras, klimop en uitgebloeide planten.
Let op: een takkenril is geen composthoop! Etensresten of organisch afval trekken ratten en ander ongedierte aan en horen in geen enkel geval in een takkenwal thuis. - Vulmateriaal comprimeren
Druk het vulmateriaal aan, zodat het wat comprimeert. U kunt gerust op het snoeiafval gaan staan. Maar let op: alleen bij het aanleggen van de takkenril mag u hem betreden – op een later moment moet u het materiaal altijd voorzichtig laagje voor laagje aanbrengen om broedende of nestelende dieren niet te storen. - Takken inkorten
Als bepaalde takken te ver uitsteken, kunt u ze inkorten. Gebruik hiervoor een takkenzaag. - Twijgjes invlechten
Dunne twijgjes die uit de takkenwal steken kunt u in elkaar vlechten. Dit geeft de wal stabiliteit. Als u de palen ook invlecht, wordt de takkenril zeer stabiel.
In plaats van palen te gebruiken voor de constructie is het eveneens mogelijk om stevige takken te gebruiken, die u in de bodem slaat. Dit is een variant waarbij u veel kosten bespaart. Een andere alternatieve methode is het planten van boompjes of stevige struiken die het vulmateriaal bij elkaar houden. Hierdoor krijgt de houtwal een extra natuurlijke uitstraling.
Een takkenril onderhouden
Een houtwal heeft weinig onderhoud nodig, vooral in het begin. Als er na verloop van tijd planten gaan groeien in de houtwal, dan dient u deze bij te snoeien. Volg hetzelfde proces als bij het snoeien van een heg.
Let erop dat er geen dominante planten zijn, zoals de braam, berk of guldenroede, die de houtwal gaan overwoekeren. Invasieve soorten dient u regelmatig en radicaal terug te snoeien, zodat er geen monocultuur ontstaat en de gewassen die wel gewenst zijn genoeg licht en ruimte krijgen om te groeien.
Veelgestelde vragen over een takkenril maken
Het beste moment voor het aanleggen van een takkenril is in de wintermaanden. Zo kunt u groenafval uit de herfst meteen gebruiken, en als u geluk hebt vestigen zich de eerste organismen zich de daaropvolgende zomer al in uw houtril.
U versnelt het natuurlijke proces van begroeiing als u zelf al het een en ander aanplant. Gebruik inheemse bloemsoorten, struiken of klimplanten. Snoei invasieve soorten radicaal terug.
Insecten, kleine zoogdieren, zoals egels, vogels en andere inheemse diersoorten kunnen zich in uw takkenril gaan vestigen.
Een hoogte van anderhalf tot twee meter is zinvol als de houtwal ervoor moet zorgen dat u uit het zicht zit. Maar: des te hoger u de takkenwal maakt, des te moeilijker het wordt om hem op te vullen en te beplanten.
Een takkenril heeft weinig onderhoud nodig, vooral in het begin. Als er na verloop van tijd planten gaan groeien, dan is het belangrijk om ongewenste planten terug te snoeien of te verwijderen. Let erop dat de planten die u wel wilt hebben genoeg water, ruimte en licht krijgen.
In principe heeft u geen vergunning nodig voor een takkenril. Voor erfafscheidingen geldt dat deze voor het huis maximaal een meter hoog en achter het huis maximaal twee meter hoog mogen zijn. Omdat een takkenril een onconventionele erfafscheiding is, dient u erover na te denken of hij wel in de omgeving past: een takkenwal komt vooral goed tot z’n recht in landelijke gebieden, maar bij een rijtjeshuis, midden in een woonwijk hij minder geschikt. Overleg in ieder geval altijd even met de buren voor u overgaat tot het maken van een takkenril.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Raylipscombe
