Inhoud
Struiken, heesters en heggen zijn niet alleen erg fraai, ze zorgen ook voor structuur in de tuin. Met een tikje zorg en aandacht blijven ze bijzonder lang mooi. Naast bemesten en water geven is het belangrijk om ze te snoeien. Snoeien zorgt ervoor dat struiken gelijkmatig groeien en bloeien, in plaats van ongecontroleerd in alle richtingen uit te lopen. Wel is het belangrijk het juiste moment en de juiste techniek te kiezen voor een snoeibeurt. In dit artikel helpen we u een eind op weg.
Waarom moeten struiken worden gesnoeid?
Snoeien is het inkorten van takken en scheuten met daarvoor bestemd gereedschap. Het terugsnoeien van bomen, struiken en heesters is minstens eenmaal per jaar nodig en dient meerdere doelen tegelijk.
- Creatief tuinieren: maak van uw tuin een kunstzinnig project, bijvoorbeeld door uw struiken in geometrische vormen te snoeien of van verschillende struiken een dichte haag te maken.
- Groei en bloei stimuleren: door regelmatig te snoeien voorkomt u gaten en zorgt u ervoor dat uw struiken jaar op jaar een dicht gebladerte en prachtige bloemen krijgen.
- Gezondheid van de planten: het gericht uitdunnen en verwijderen van afgebroken takken voorkomt dat de struik last krijgt van ziekteverwekkers of plagen.
Als struiken niet worden gesnoeid, worden ze vrij hoog. Ze ontwikkelen echter aanzienlijk minder bloemen, omdat oudere takken voedingsstoffen aan de jonge scheuten onttrekken. Bovendien verplaatsen bloesem en loof zich steeds verder naar buiten, en verschijnen er meer lege plekken rond de stam.
De verschillende manieren om struiken te snoeien
Afhankelijk van het doel kunt u verschillende snoeitechnieken toepassen. Het maakt bijvoorbeeld verschil of u aan elkaar grenzende struiken tot een heg wilt snoeien of dat u een ouder wordende struik weer wilt laten bloeien. Terwijl u bij het maken van een heg slechts een beetje bij hoeft te snoeien, moet u bij het laten bloeien van een oudere struik drastischer te werk gaan. Er zijn de volgende snoeitechnieken:
- Vormsnoei is de eerste snoeibeurt na het planten van heesters, en wordt meestal uitgevoerd na de eerste winter en de eerste bloeiperiode. Hierbij worden alle takken gelijkmatig teruggesnoeid om de struik de gewenste vorm te geven. De hoofdscheuten moeten koste wat het kost behouden blijven, anders reageert de struik met wilde uitgroei. Die is moeilijk te controleren en vereist voortdurend bijsnoeien.
- Een onderhoudssnoei helpt uw struiken om dicht en gelijkmatig te groeien. Het maakt deel uit van het reguliere tuinonderhoud. Oude en beschadigde takken worden uitgedund, zodat de voedingsstoffen uit de grond gelijkmatig kunnen worden verdeeld over de jonge, gezonde scheuten. Hoe vaak u zo’n onderhoudssnoei moet uitvoeren, hangt af de soort struik, de conditie van de struik en hoe snel deze groeit.
- Met een verjongingssnoei redt u struiken die al helemaal uit vorm zijn en grote kale plekken vertonen. Knip de hoofdtakken drastisch terug, zodat er volgend voorjaar nieuwe scheuten uit kunnen groeien. Deze jonge scheuten kunt u bij de eerstvolgende vormsnoei weer de gewenste vorm geven.
Het beste tijdpunt voor het snoeien van struiken
De vraag naar het juiste moment om struiken te snoeien is niet eenduidig te beantwoorden, en hangt af van de plant. Vroegbloeiende heesters worden gewoonlijk onmiddellijk na de bloei gesnoeid, omdat zij in de herfst nieuwe scheuten voor het volgende jaar produceren. Heesters die later bloeien, moeten tussen de herfst en het volgende voorjaar worden gesnoeid. De laatste weken van de winter, wanneer de strenge vorst al voorbij is, zijn hiervoor uitstekend geschikt.
Als u uw struiken in de winter snoeit, kies dan een vorstvrije, droge dag. In de zomer mag het niet te warm zijn en moet de lucht grotendeels bewolkt zijn. Vermijd het hele jaar door neerslag en hoge luchtvochtigheid als u wilt snoeien. Alleen dan kunnen de open snoeiplekken zich snel sluiten en geen doelwit vormen voor bacteriën, schimmels of ander ongedierte.
Coniferen, dat wil zeggen naaldbomen, mogen in het eerste jaar niet worden gesnoeid, zodat ze zich kunnen concentreren op de wortelgroei. Daarna kunt u nieuwe scheuten naar wens inkorten om de struik in vorm te brengen. Knip de hoofdscheut echter nooit terug, want bij coniferen is opnieuw uitlopen niet mogelijk.
Regelgeving rondom het snoeien van struiken
Behalve de planten zelf speelt vogelbescherming een belangrijke rol bij het bepalen van het juiste tijdstip om te snoeien. Inheemse vogelsoorten worden beschermd door de Wet natuurbescherming: het snoeien van een heg waar broedende vogels in zitten is een overtreding van de wet, of dit nu per ongeluk gebeurt of niet. Aangezien struiken en heggen door veel vogelsoorten worden gebruikt als nest- en broedplaats, moet u er goed op letten dat er geen broedende vogels in de heg zitten. Dit geldt overigens alleen voor inheemse vogels.
Hiervoor bestaat geen vaste periode; sommige vogels nestelen en broeden al in maart, andere pas in mei. Er zijn ook vogels waarvan de nesten jaarrond bij wet zijn beschermd. Het ministerie van LNV heeft een overzicht van de broedperiodes van verschillende vogelsoorten opgesteld. Deze tabel kunt u raadplegen voor u overgaat tot het snoeien van de struiken in uw tuin.
Het vinden van nesten kan erg lastig zijn, en zelfs een ervaren nestzoeker mist wel eens een nest. Het vrijwaren van een enkele struik is bovendien vaak niet genoeg, omdat u broedende vogels toch kunt verstoren als u in de directe omgeving snoeit, wat ertoe kan leiden dat ze het nest verlaten. Het is dus beter om te snoeien buiten de broedfase. Als dat niet mogelijk is, kunt u het overtreden van een snoeiverbod voorkomen of tot een minimum beperken door te werk te gaan in overeenstemming met een goedgekeurde gedragscode. Veel gemeentes werken met een dergelijke gedragscode; het doel hiervan is om zorgvuldig handelen bij snoeiwerkzaamheden te stimuleren.
Struiken snoeien: instructies in acht stappen
Hoe gaat u precies te werk? In deze stap-voor-stap handleiding leert u welk gereedschap u nodig hebt, waar u op moet letten en hoe u het snoeien zelf in z’n werk gaat.
- Voorbereiding
Allereerst moet u uw struiken goed bekijken om een indruk te krijgen van wat er moet gebeuren. Is bijsnoeien voldoende of moet u enkele struiken terugsnoeien tot op de stok om een nieuwe kroon op te bouwen? - Controleer de weersomstandigheden
Wacht op een dag met een milde temperatuur en geen neerslag. Vermijd vorst en hoge vochtigheid, evenals de hete zomerzon. - Het juiste gereedschap kiezen
Kies gereedschap dat past bij de dikte van de takken en scheuten. Dunne takken en jonge scheuten kunt u het beste verwijderen met een handige snoeischaar. Voor oudere, dikkere hoofdtakken zijn heggenscharen of takkenzagen handiger. - Oude plantendelen verwijderen
Verwijder eerst oude scheuten en alle takken die verdord, geknakt of ziek zijn. - Scheuten inkorten
Als u alleen de bloei en groei van uw struiken wilt bevorderen, kort dan alle jonge scheuten met maximaal een derde in. Voor langzaam groeiende planten kan het minder zijn. - Twijgen uitdunnen
Dun de bladkroon uit door alle naar binnen groeiende takken dicht bij de stam af te knippen. Zo krijgen alle scheuten in de toekomst voldoende licht, vocht en voedingsstoffen. - Scheuten inkorten (alleen voor verjongingssnoei)
Voor een drastische snoeibeurt knipt u alle kleine takken van de hoofdtakken af en kort u vervolgens de resterende hoofdscheuten met ongeveer twee derde in. Knip ook de buitenste takken terug!
Let op: doe dit niet met coniferen! - Controleer de vorm
Controleer ten slotte of de struik de gewenste vorm heeft. Breng zo nodig kleine correcties aan.
Waar u op moet letten bij het weggooien van snoeiafval
Zodra bomen en struiken gesnoeid zijn, moet u het snoeisel zo snel mogelijk weggooien. Vooral bij vochtig weer bestaat het risico dat het anders gaat schimmelen. Deze schimmel kan zich verspreiden naar gezonde planten of het gazon!
In het algemeen kan tuinafval heel goed worden omgezet in compost. Als u geen eigen composthoop hebt of zoveel struiken moet snoeien dat het snoeiafval gewoon te veel wordt, zijn er de volgende mogelijkheden:
- Verwijdering via openbare inzamelpunten: verzamel uw snoeiafval in geschikte zakken en lever het in bij uw gemeentelijke inzamelpunt, kleine hoeveelheden kunt u ook in de groene container gooien. In sommige regio’s zijn er ook vaste data in het voor- en najaar waarop gft gratis wordt ingezameld.
- Versnipperen: gebruik een hakselaar om het snoeiafval in kleine stukjes te hakken. Op die manier kunt u het gemakkelijker op de composthoop gooien of er direct mulch van maken, wat u weer kunt gebruiken als meststof.
Als u overweegt uw snoeiafval te verbranden, ga dan goed na of dat wel mag. In de meeste gemeentes is het simpelweg niet toegestaan om dit in de tuin te doen, tenminste niet binnen de bebouwde kom. In ieder geval heeft u een vergunning nodig om snoeiafval te verbranden. Overtreding van deze regels kan leiden tot hoge boetes.
Veelgestelde vragen over struiken snoeien
Als u uw struiken niet snoeit en ze gewoon aan de natuur overlaat, is dit op den duur slecht voor ze. Ze zouden wel groeien, maar aanzienlijk minder bloemen krijgen omdat oudere takken voedingsstoffen aan de jonge scheuten onttrekken. Bovendien verplaatsen bloeiende twijgen en loof zich steeds verder naar buiten. Er verschijnen dan meer en meer kale plekken rond de stam.
Hoe u snoeit, hangt af van het doel dat u ermee heeft:
• De vormsnoei is de eerste snoeibeurt na het planten van de struiken. Deze wordt meestal uitgevoerd na de eerste winter en de eerste bloeiperiode en bepaalt de vorm van de struik.
• Onderhoudssnoei helpt uw struiken om dicht en gelijkmatig te groeien en maakt deel uit van het reguliere tuinonderhoud.
• Met een verjongingssnoei redt u struiken die al helemaal uit vorm zijn en grote kale plekken vertonen.
Het beste tijdstip om te snoeien hangt vooral af van de plant. Vroegbloeiende heesters worden meestal onmiddellijk na de bloeiperiode gesnoeid, omdat ze in de herfst al nieuwe bloeischeuten produceren. Struiken die later bloeien worden meestal in de herfst gesnoeid, maar dit kan ook worden gedaan totdat het volgende voorjaar aanbreekt.
Als u uw struiken in de winter snoeit, kies dan een vorstvrije, droge dag. In de zomer is een niet al te warme dag met een bewolkte hemel ideaal. Vermijd regen en vochtigheid, evenals felle zon.
In het algemeen kan snoeiafval heel goed worden omgezet in compost. Als u geen eigen composthoop hebt of zoveel struiken moet snoeien dat er simpelweg te veel knipafval is, heeft u de volgende mogelijkheden:
• Verwijdering bij een van de gemeentelijke inzamelpunten
• Versnipper het snoeiafval en maak er mulch van
• Kleine hoeveelheden kunt u bij het gewone gft doen
Het is verboden om zonder vergunning van de gemeente snoeiafval te verbranden, zelfs op eigen terrein.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – JulPo
