Inhoud
Lithium-ion-accu’s gelden als betrouwbare energiebron voor allerlei verschillende apparaten: van smartphones tot palletwagens en stapelaars. Om ervoor te zorgen dat ze zo lang mogelijk naar behoren functioneren, is niet alleen het correcte opladen van lithium-ion-accu’s belangrijk, maar ook de manier waarop u ze opbergt. In dit artikel kunt u lezen hoe onjuiste opslag tot brand kan leiden, hoe u dat kunt vermijden en hoe u schade aan accu’s kunt voorkomen – zelfs tijdens langere opslagperiodes.
Brandgevaar bij de opslag van lithium-ion-accu’s
De voordelen van lithium-ion-accu’s liggen voor de hand: ze zijn enorm krachtig, hebben relatief korte laadcycli en er is geen memory effect bij correct gebruik. Lithium-ion-accu’s mogen niet worden verward met lithium-metaalbatterijen – deze zijn niet oplaadbaar en worden bijvoorbeeld in polshorloges gebruikt.
Onjuiste opslag van lithium-ion-accu’s kan leiden tot gevaarlijke branden, die zelfs de interne beveiligingselektronica niet altijd kan voorkomen. De reden hiervoor is de elektrochemische werking van lithium-ion-accu’s. Ze bestaan uit verschillende componenten, die elk bepaalde chemische eigenschappen hebben. Bovendien is het lithium dat in de accu zit bijzonder reactief. Het reageert heftig op contact met water en is onstabiel bij hoge temperaturen.
Als de omgevingstemperatuur te hoog is, kunnen als gevolg van chemische processen ontvlambare gassen vrijkomen in de accu. Vanaf een celtemperatuur van 70° Celsius kan een zogenaamde thermal runaway optreden: de li-ion-accu begint te brandenen is maar moeilijk te blussen. Dit effect is nog sterker bij een groot aantal onderling verbonden accu’s: een accupack. Hoewel deze in serie geschakelde accu’s zeer krachtig zijn, zijn ze ook bijzonder gevoelig voor een thermal runaway. Als slechts één accucel in de groep oververhit raakt, raken de naburige cellen ook oververhit, ontstaat er een kettingreactie en een ongecontroleerde brand is het gevolg.
Hoe groter het vermogen van een lithium-ion-accu, hoe meer accucellen er nodig zijn. Bijgevolg is het brandgevaar groter bij bijzonder krachtige accu’s, die in palletwagens of stapelaars worden gebruikt, dan bij accu’s met minder vermogen.
Praktisch advies voor de opslag van lithium-ion-accu’s
Om ervoor te zorgen dat de lithium-ion-accu’s zo lang mogelijk meegaan en om opslagschade of brand te voorkomen, dient u de volgende punten in acht te nemen bij het opslaan van deze energiedragers.
- Kies een koele en droge plaats voor de opslag
Om te uit te sluiten dat de accu’s oververhit raken, moeten ze bewaard worden bij temperaturen tussen 6 en 15 graden Celsius. Kelders, gekoelde ruimtes of koelkasten kunnen dus geschikt zijn – maar alleen zolang ze droog zijn.
Hetzelfde geldt voor contact met water: als het lithium in de accu’s in contact komt met water, kan de hitte die door een chemische reactie wordt opgewekt, leiden tot de vorming van giftig loog en ontvlambaar waterstof. Als u de lithium-ion-accu’s in de koelkast wilt bewaren, moet u er dus op letten dat u ze waterdicht verpakt, zodat er geen condenswater kan binnendringen. - Bewaar de lithium-ion-accu ergens anders dan het toestel
Om chemische reacties als gevolg van lekkende koelvloeistof, smeermiddel of remvloeistof te vermijden en om schade aan het toestel te voorkomen in geval van metaalbranden, moeten lithium-ion-accu’s – indien mogelijk – uit het elektrische apparaat worden gehaald, en apart worden opgeslagen. Als de batterij onlosmakelijk met het toestel is verbonden, moet het vóór de opslag gecontroleerd worden op lekken, losse kabels en andere beschadigingen.
- Bescherming tegen mechanische schade
Tijdens de opslag is het van belang dat interne en externe kortsluitingen worden voorkomen. Zorg ervoor dat de lithium-ion-accu’s beschermd zijn tegen schokken en mechanische schade. U kunt een kortsluiting van de accupolen tegengaan met passende poolbeschermkappen.
- Vermijd hoge temperaturen
Bewaar de li-ion-accu’s niet in omgevingen met een risico op plotselinge of langdurige warmte. De accu’s mogen daarnaast nooit worden blootgesteld aan direct zonlicht.
• Als er geen automatische blussystemen zijn op de plaats van opslag, moeten de accu’s op ten minste 2,5 meter afstand van andere brandbare goederen worden opgeslagen.
• Beschadigde of defecte accu’s moeten worden opgeborgen in daartoe bestemde veiligheidsbakken. Voor u overgaat tot het recyclen van de lithium-ion-accu’s, moet u ze op een aparte plaats bewaren. - Bewaar lithium-ion accu’s half opgeladen
Berg een accu niet op als deze leeg is, maar op een capaciteit van 50 tot 70 procent. Dit voorkomt diepontlading – wat een negatief effect op de prestaties kan hebben, de levensduur kan verkorten en er zelfs toe kan leiden dat de li-ion-accu onbruikbaar wordt.
- Controleer regelmatig de accustand
Vooral voor langdurige opslag van lithium-ion-accu’s moet de accustand regelmatig gecontroleerd worden. In veel gevallen is het verstandig om de accu’s iedere 3 à 4 maanden een beetje op te laden om diepontlading te voorkomen.
- Volg de instructies van de fabrikant
Het is belangrijk dat u de bijgeleverde instructies van de fabrikant raadpleegt en opvolgt voordat u uw accu’s zomaar ergens een tijdje opslaat.
De wet- en regelgeving voor de opslag van lithium-ion-accu’s
In Nederland is er tot op heden geen specifieke richtlijn voor de opslag van lithium-ion-accu’s van kracht. Weliswaar wordt er sinds een aantal jaar aan PGS-richtlijn 37-1 gewerkt, maar deze richt zich op de opslag van grotere hoeveelheden lithium-ion-accu’s in een bundel. Deze energie-opslagsystemen (EOS) ofwel ‘buurtbatterijen’ worden veel gebruikt om woonwijken en grote evenementen van energie te voorzien. Lithium-ion-accu’s vallen ook niet onder de PGS 15.
Dat betekent echter niet dat u geen wettelijke verplichtingen heeft als u accu’s wilt opslaan voor later gebruik in hefvoertuigen of andere toestellen: onder andere via de zorgplicht, het bouwbesluit en het omgevingsrecht zijn er eigenlijk altijd maatregelen die u moet treffen. Hoewel een handzame PGS-richtlijn vooralsnog ontbreekt, geldt de Circulaire risicobeheersing lithium-ion energiedragers als praktische hulp; in deze publicatie van de Staatscourant staan adviezen die als richtsnoer kunnen worden gebruikt totdat er een wet op tafel ligt.
Hoe dan ook vallen lithium-ion-accu’s onder de gevaarlijke stoffen. Daarom zijn er regels voor het vervoer van lithium-ion-accu’s. De opslag van lithium-ion-accu’s gebeurt in daarvoor bestemde kasten voor gevaarlijke stoffen, en als ze defect zijn in lekbakken. Daarnaast is artikel 4.1.1. van het Activiteitenbesluit van toepassing: vanaf 2500 kg moet er een afstand van 20 meter worden bewaard tot de woning van derden, en 8 meter als de opslag in een brandcompartiment plaatsvindt. Verder gelden er de gangbare hoge veiligheidseisen voor de omgang met brandbare gevaarlijke stoffen, die uitgaan van de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E).
Veelgestelde vragen over de opslag van lithium-ion-accu’s
Hoe lang u uw lithium-ion-accu’s kunt bewaren, hangt grotendeels van de juiste opslag af. Vergeleken met bijvoorbeeld nikkel-cadmium-accu’s, waarvan de zelfontlading met 10 tot 15 procent veel groter is, hoeft u aan lithium-ion-accu’s betrekkelijk weinig te doen en kunnen ze lange tijd worden opgeslagen.
Als u de hierboven beschreven instructies volgt, kunnen moderne oplaadbare accu’s verscheidene jaren onbeschadigd worden bewaard en vele malen worden opgeladen.
Ook bij moderne lithium-ion-accu’s treedt lichte zelfontlading op, zelfs als ze niet gebruikt worden. Dit is gewoonlijk 1% per maand, maar het kan hoger zijn, afhankelijk van de temperatuur en de vochtigheid van de opslagruimte. Langdurige zelfontlading kan leiden tot een diepontlading, die de accu kan beschadigen of zelfs helemaal vernielen.
Men spreekt van diepontlading wanneer de minimumspanning die de accu nodig heeft, wordt onderschreden, d.w.z. dat de capaciteit van de accu volledig opgebruikt is. Voor lithium-ion-accu’s is deze spanning 2,5 volt. Als de energiedrager niet op de juiste manier wordt opgeborgen en een diepontlading optreedt, kan deze op de lange duur minder goed gaan presteren, in het algemeen sneller verouderen of zelfs helemaal niet meer functioneren.
Voor een veilige opslag moeten de volgende punten in acht genomen worden:
• Kies een droge plaats
• Vermijd hoge temperaturen
• Bewaar li-ion-accu’s niet leeg, maar ongeveer 50 tot 70% opgeladen
• Controleer regelmatig de laadcapaciteit
• Bescherm lithium-ion-accu’s tegen mechanische schade.
• Bewaar de accu los van het toestel.
De juiste opslag van lithium-ion-accu’s is enerzijds van belang voor de accu’s zelf, om hun levensduur te verlengen en hun prestaties te behouden; anderzijds wordt de kans op gevaarlijke branden en beschadigingen zo klein mogelijk gemaakt.
Let op: de hier genoemde voorschriften zijn slechts een keuze uit de belangrijkste wettelijke richtlijnen. Voor gedetailleerde informatie verwijzen we u naar de hier weergegeven voorschriften en wetten. Bij de concrete omzetting in uw bedrijf dient u zich bij twijfel tot een deskundige te richten.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Fertnig
