Inhoud
Het doel van lassen is om metalen met elkaar te verbinden. Hiervoor worden de werkstukken meestal verwarmd tot boven solidustemperatuur, waardoor de metalen hun vaste vorm verliezen en zo met elkaar worden versmolten. Welke lasmethode het meest geschikt is, hangt ervan af of u voor particulier of commercieel gebruik last en welke materialen u met elkaar wilt verbinden. In dit artikel leest u welke methodes geschikt zijn voor welke toepassingen, welke veiligheidsmaatregelen u moet nemen als u gaat lassen en hoe u bij MIG/MAG-lassen te werk gaat.
Wat is het verschil tussen solderen en lassen?
Solderen en lassen hebben hetzelfde oogmerk: metalen moeten met elkaar worden verbonden. Maar toch verschillen deze werkprocessen van elkaar. Een groot verschil is de temperatuur waarmee wordt gewerkt en hoe stevig de materiaalverbinding daardoor wordt – bij lassen is de temperatuur veel hoger dan bij solderen, waardoor de verbinding ook steviger is. Verder hoeft bij bepaalde lasmethodes geen verbindingsmiddel te worden gebruikt. Bij solderen moet dat wel altijd.
Niet alleen metalen kunnen worden gelast. Er zijn zo veel verschillende lasmethodes dat het tegenwoordig ook mogelijk is om glas en kunststof te lassen. Zo worden bijvoorbeeld glasvezelkabels of pvc-vloerdelen met elkaar verbonden.
Verschillende lasmethodes
Er bestaan meerdere lasmethodes die bij verschillende klussen kunnen worden ingezet. Deze lasmethodes worden in twee hoofdgroepen ingedeeld: smeltlassen en druklassen.
- Bij smeltlassen worden de metalen voornamelijk met elkaar verbonden door ze te verhitten en te versmelten. Bij enkele methodes worden hier toevoegmaterialen bij gebruikt, zoals lasstaven bij autogeen lassen, laselektrodes bij booglassen met beklede elektroden of afsmeltende elektroden bij MIG/MAG-lassen.
- Bij druklassen worden de metalen niet met elkaar verbonden door toevoegmaterialen te gebruiken, maar door ze hard tegen elkaar aan te duwen. Hier is zoveel kracht voor nodig dat dit bijna alleen nog maar met machines wordt gedaan.
Overzicht van de belangrijkste smeltlasprocessen
De meestgebruikte lasprocessen zijn op dit moment MIG/MAG-lassen en TIG-lassen. Deze methodes worden zowel in de industrie als door veel particulieren gebruikt omdat ze weinig werk vergen en al na een korte lastijd hoogwaardige resultaten opleveren. In de volgende tabel vindt u een overzicht van de werkwijzen en mogelijke toepassingen.
| Proces | Werkwijze | Toepassingen |
|---|---|---|
| Autogeen lassen/ gassmeltlassen | Werkstukken van metaal worden verhit met een open vlam die ontstaat als reactie van de brandbare stof acetyleen met zuivere zuurstof. De werkstukken worden rechtstreeks of met behulp van een lasdraad met elkaar verbonden. | Autogeen lassen is een methode die vooral populair is onder particulieren, omdat hier weinig kracht hoeft te worden uitgeoefend en hier geen machines voor nodig zijn. |
| Booglassen met beklede elektroden | Bij booglassen met beklede elektroden, ook wel elektrisch lassen genoemd, wordt handmatig een laselektrode aan het werkstuk en de lasboog toegevoegd. Daarbij smelt de bekleding van de elektrode en ontstaat zo een beschermende slak. Er hoeft geen beschermgas te worden toegevoegd. | Deze methode wordt vooral in de staalbouw en bij het aanleggen van pijpleidingen gebruikt. Het voordeel hiervan is dat er geen beschermgas nodig is en zo ook buiten kan worden gelast. |
| MIG/MAG-lassen | MIG/MAG-lassen valt in de categorie beschermgaslassen. Hier wordt een afsmeltende elektrode aan de lasboog en het werkstuk toegevoegd. Door beschermgassen te gebruiken, wordt de verbinding goed beschermd. Bij MIG-lassen en MAG-lassen is het gebruikte beschermgas het enige verschil: • Bij MAG-lassen (Metal Active Gas) reageert het gas actief met het smeltbad. • Bij MIG-lassen (Metal Inert Gas) reageert het gas niet actief met het smeltbad. | Deze methodes worden veel gebruikt bij het maken van containers en buizen, maar ook in de precisietechniek en de nucleaire technologie. Ze zijn erg populair, omdat de verbindingen snel en effectief te realiseren zijn en weinig nabehandeling vergen. |
| TIG-lassen | Bij TIG-lassen (Tungsten Inert Gas) ontstaat de lasboog tussen het werkstuk en een wolfraamelektrode. Hier wordt een inert gas aan toegevoegd. De wolfraamelektrode smelt hier niet af. Daarom moet bij deze methode een extra lasdraad worden gebruikt om de werkstukken met elkaar te verbinden. | Deze methode wordt voornamelijk gebruikt als een hoge kwaliteit wordt gevraagd en het geheel er aantrekkelijk uit moet zien. TIG-lassen wordt veel gedaan in de staalbouw en de medische technologie alsmede bij het aanleggen van pijpleidingen en het bouwen van kerncentrales. |
| Onderpoederlassen | Bij deze lasmethode voegt u een mineraal poeder toe aan het werkstuk en de afsmeltende elektrode. Dit poeder vormt een slak die het smeltbad afdekt. | Deze methode wordt voornamelijk gebruikt voor ongelegeerd en gelegeerd staal in de staalbouw, de bruggenbouw en bij het maken van containers. |
| Laserlassen | Bij laserlassen valt het licht gebundeld op een klein oppervlak, waardoor het materiaal smelt en beide werkstukken met elkaar verbonden worden. | Het voordeel van deze methode is dat hier snelle en precieze resultaten mee worden behaald. Laserlassen is dan ook een veelgebruikte lasmethode. |
Een overzicht van de belangrijkste druklasmethodes
Voor de industriële productie en massaproductie is een druklasmethode het meest geschikt. Deze processen kunnen met machines worden geautomatiseerd, wat perfecte resultaten oplevert. Hier een kort overzicht:
| Proces | Werkwijze | Toepassingen |
|---|---|---|
| Smeden (vuurlassen) | Vuurlassen, oftewel smeden, is de oudste lasmethode. Hier worden stukken ijzer in vuur verhit tot ze smelten en met elkaar verbonden door er met een hamer op te slaan. | Vuurlassen wordt tegenwoordig alleen nog gebruikt voor de traditionele productie van bijvoorbeeld wapens of gereedschap. |
| Wrijvingslassen | Met behulp van machines worden hier op hoge snelheid materialen over elkaar gewreven. Door de warmte en extra druk die hierbij vrijkomen, worden de werkstukken met elkaar verbonden. | Deze methode wordt machinaal ingezet in branches als de luchtvaartindustrie, de ruimtevaart en de auto-industrie. De voordelen hierbij zijn een perfecte laskwaliteit en een korte lastijd. Daarnaast hoeven geen beschermgassen en toevoegmaterialen te worden gebruikt. |
| Weerstandlassen | De metalen worden met een combinatie van krachtuitoefening en elektrische weerstandsverwarming met elkaar verbonden. | Deze methode is vooral geschikt voor het lassen van dunne platen en metaal, en wordt net als wrijvingslassen in de luchtvaartindustrie, de ruimtevaart en de auto-industrie toegepast. |
MIG/MAG-lassen: stapsgewijze instructies
In deze stapsgewijze instructies worden alle benodigde stappen voor het MIG/MAG-lassen doorlopen.
- Veiligheidsmaatregelen treffen
Om ongelukken bij het lassen te voorkomen, moet u eerst voor veiligheid zorgen. Haal alle ontvlambare voorwerpen weg uit de laszone en zorg voor voldoende ventilatie. Daarnaast moet u natuurlijk ook uzelf beschermen. Met moeilijk ontvlambare kleding, handschoenen en een laskap bent u tijdens het lassen goed beschermd. - Lasdraad in lastoorts plaatsen
Plaats de draadrol in de houder van de lastoorts en knip het uiteinde van de lasdraad met een tang af. Het begin van de draad moet nu door de draadtoevoer en de aanvoerrol worden gehaald, zodat deze bij de sproeier uitkomt. - MIG/MAG-installatie in gebruik nemen
U kunt nu de massakabel vastklemmen, de gasfles aansluiten en de lastoorts verbinden. Belangrijk: de gasstroom kan op de manometer worden ingesteld. De richtwaarde hiervoor is meestal 10-12 l/min. Als richtwaarde voor de stroomsterkte moet u 30-40 ampère per mm plaatdikte aanhouden. - Het lasproces
Druk nu op de knop op de lastoorts om met lassen te beginnen. Houd de lastoorts circa 15° tegen de lasrichting in, op een afstand van ongeveer één centimeter van het werkstuk.
Stekend lassen werkt hierbij uitstekend. Hierbij beweegt u de lastoorts gelijkmatig over het verbindingspunt.
Let daarbij goed op uw draadaanvoer! Als deze te hoog is, kunnen lelijke spatten ontstaan. En is deze te laag, dan brandt de draad al bij de lastoorts af.
Veiligheidsmaatregelen voor het lassen
Lassen kan tot heel wat ongevallen leiden, welke lasmethode ook wordt gebruikt. Om de risico’s zoveel mogelijk te beperken, moet u altijd passende veiligheidsmaatregelen treffen. U heeft het volgende nodig om zonder ongelukken te kunnen lassen:
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Om veilig te kunnen lassen en niet zonder bescherming aan vonken en uv-licht te worden blootgesteld, heeft u persoonlijke beschermingsmiddelen nodig.
Deze bestaan uit moeilijk ontvlambare kleding incl. handschoenen en een laskap of lasbril. De laskap beschermt het hele hoofd zowel tegen straling, vuur en vonken als tegen mogelijk rondvliegende materialen.
Als u een lasmethode gebruikt waarbij de huid niet tegen uv-straling hoeft te worden beschermd en het hoofd ook niet aan andere gevaren wordt blootgesteld, kunt u ook een lasbril gebruiken. Zowel de laskap als de lasbril moeten in alle geval zijn voorzien van een ir-filter en uv-filter.
Ventilatie
Door gassen of andere grondstoffen te gebruiken, kan bij het lassen een zuurstofgebrek ontstaan. Ook de daarbij vrijkomende rookgassen zijn gevaarlijk voor de lasser, omdat gasdeeltjes tot in de longblaasjes kunnen doordringen. Het is daarom absoluut noodzakelijk dat er in een goed geventileerde ruimte wordt gelast. Als natuurlijke ventilatie niet mogelijk is, moeten technische apparaten zoals ventilatoren worden gebruikt. Puntafzuiging is verreweg het effectiefst. Hierbij worden de gassen direct bij de lastoorts afgezogen, waardoor ze zich niet in de ruimte kunnen verspreiden.
Lasgordijnen
Er kunnen ook lasgordijnen worden gebruikt. Deze zorgen ervoor dat er geen vonken buiten de laszone terechtkomen en kunnen afhankelijk van het beschermingsniveau ook uv-straling tegenhouden.
Veelgestelde vragen over lasmethodes
Niet alleen metalen kunnen worden gelast. Er zijn zo veel verschillende lasmethodes dat het tegenwoordig zelfs mogelijk is om glas en kunststof te lassen. Zo worden bijvoorbeeld glasvezelkabels of pvc-vloerdelen met elkaar verbonden.
MIG/MAG-lassen valt in de categorie beschermgaslassen. Hier wordt door een geconcentreerde boog een hoog afsmeltvermogen behaald en door het toevoegen van beschermgassen wordt het verbindingspunt goed beschermd.
Bij MIG-lassen en MAG-lassen is het gebruikte beschermgas het enige verschil: bij MAG-lassen (Metal Active Gas) reageert het gas actief met het smeltbad en bij MIG-lassen (Metal Inert Gas) reageert het gas niet actief met het smeltbad.
Om ongevallen bij het lassen te voorkomen, moeten zowel de lasser als de laszone voldoende zijn beschermd. Hiervoor zijn moeilijk ontvlambaar kleding, hoofd- en oogbescherming en voldoende ventilatie nodig.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – cristianl
