Inhoud
Om nauwkeurig en efficiënt met een boormachine te kunnen werken, moet deze naar behoren functioneren. Een van de belangrijkste onderdelen van de boormachine is de boorkop: dit is het verbindingsstuk tussen de motor en de boor. De boorkop zorgt ervoor dat de boor stevig vastzit en de draaiende beweging wordt overgezet. Dit geldt zowel voor grote kolomboormachines als voor kleinere schroefboormachines. In dit artikel ontdekt u welke technologie het meest geschikt is voor welke toepassingen, en hoe u stap voor stap de boorkop kunt vervangen.
Wat is een boorkop en welke functie vervult hij?
De boorkop wordt gebruikt om de boor of schroefbit stevig vast te houden. U zet de boor die u nodig hebt erin en klemt hem stevig vast. Zo kunt u verschillende boren gebruiken, bijvoorbeeld in verschillende maten of voor speciale klussen, zoals boren in metaal.
De boor wordt vastgeklemd met minstens twee spanbekken; in de praktijk worden meestal boorkoppen met drie of vier spanbekken gebruikt. Door de gelijkmatige druk van verschillende kanten is het gemakkelijker om de boor te centreren. Hoe hoger de boorsnelheid, hoe belangrijker het is om de boor goed te centreren, zodat deze niet ‘uit het lood’ loopt. Als de boor niet precies in het midden zit, heeft dat niet alleen een negatief effect op de prestaties van de boor, maar het kan ook tot beschadigingen leiden.
De boorkop zorgt ervoor dat:
- de boormachine met verschillende boren kan worden gebruikt
- de boor stevig vastgeklemd zit in een gecentreerde positie
- de boor gelijkmatig draait
- alle krachten naar het boorgat geleid worden
- er geen onnodig verlies van kracht of materiaal plaatsvindt
Om aan deze eisen te voldoen, moet de boorkop in perfecte staat verkeren. Omdat de kop na verloop van tijd kan verslijten, moet hij regelmatig worden gecontroleerd op schade en slijtage. Als u merkt dat de boorkop niet meer optimaal aan de gestelde eisen voldoet, is het tijd om de kop van de boormachine te vervangen.
Wanneer u een boorkop moet vervangen, is niet zomaar te zeggen. Het optimale tijdstip hangt af van het materiaal en het ontwerp van de boorkop. Maar ook de gebruiksfrequentie maakt een verschil, net als de belasting die er op staat tijdens het werk.
De constructie van een boorkop
Er is niet één boorkop die op alle soorten boormachines en boren past: er zijn verschillende soorten voor verschillende toepassingen. Toch hebben alle soorten boorkoppen een vergelijkbare constructie. Een boorkop bestaat uit:
- Schroefdraad voor bevestiging aan de boormachine
- Bevestigingsschroef of -schroeven binnenin
- Opening voor de boor
- Spanbekken
- Spanmechanisme in de vorm van schroeven of schroefhulzen
Boorkoppen zijn verkrijgbaar in verschillende maten. Ten eerste kunt u kiezen tussen boorkoppen van ½-inch of ¼-inch. Deze maat beschrijft de bevestiging van de boorkop aan de boormachine.
Daarnaast wordt aangegeven welke boormaten in de kop passen. Meestal gaat het om de afmetingen 1,5-10 mm, 2-13 mm of 3-16 mm. Bij professionele, krachtige kolomboormachines en staande boormachines worden morseconussen gebruikt om de boor te fixeren, die op hun beurt hun eigen specificaties qua maat volgen. Hoewel u de grootte van de boorkop naar wens kunt kiezen, moet de grootte van de kop wel bij uw boormachine passen. U vindt de relevante informatie op de machine of in de gebruiksaanwijzing.
Houd er rekening mee dat u mogelijk nieuwe boren nodig hebt als u de boorkop verwisselt. Als u alleen een kapotte of versleten snelspanboorkop wilt vervangen, kunt u de boren die u al hebt blijven gebruiken, zelfs als de boorkop van een ander merk is. Als u echter een tandkransboorkop wilt vervangen door een snelspanboorkop, heeft u meestal nieuwe boren nodig.
Kies de juiste boorkop: de verschillende soorten
Aan de hand van de constructie van de boorhouder kunnen we drie verschillende soorten boorkoppen onderscheiden: de tandkransboorkop, snelspanboorkop en SDS-boorkop.
- Tandkransboorkoppen zijn het oudste type. Hierbij worden de drie klembekken los- of vastgedraaid door een tandkrans aan- of los te draaien. Deze variant maakt het niet alleen mogelijk om de boor met uiterste precisie vast te klemmen, maar wordt ook als zeer betrouwbaar beschouwd en bereikt een hoge klemkracht. Het enige nadeel is dat er een bijpassende sleutel nodig is om de boorkop los of vast te draaien.
- Snelspanboorkoppen kunnen gemakkelijk met de hand worden bediend. De boor wordt bij deze uitvoering verwisseld met behulp van een snelspanner. Hiervoor is de boorkop uitgerust met één of twee schroefhulzen, die u met de hand kunt vast- of losdraaien om de boor in de klembekken vast te zetten of eruit te halen. Vergeleken met de tandkrans zitten de boren minder stevig in de snelspanboorhouder. Maar als u thuis in hout of in tegels wilt boren, is de spankracht van een snelspanboorkop voldoende. Daarom worden ze vaak gebruikt voor accuboormachines, die met name zijn bedoeld voor doe-het-zelvers.
- Een SDS-boorkop is een speciale variant van de snelspanboorkop. Hierbij wordt de boor niet alleen op zijn plaats gehouden door de schroefhuls vast te draaien, maar ook vergrendeld in een zogenaamde klemschacht met behulp van een kliksysteem. Op deze manier kan de boor gemakkelijk worden vervangen, maar blijft deze zelfs tijdens extreem intensief werk met een klopboormachine stevig in de machine zitten. Dit garandeert een optimale krachtoverbrenging voor veeleisend werk, zoals het boren in beton of in stalen materialen.
Welke boorkop het meest geschikt is voor uw doeleinden, is af te lezen aan hun eigenschappen. De tandkransboorkop zorgt voor uitstekende stabiliteit en is geschikt voor een breed scala aan klussen met verschillende belastingen op de boor. Met een snelspanboorkop profiteert u van het snel en makkelijk verwisselen van boren, maar moet u enigszins aan belastbaarheid inboeten. Boorkoppen van het type SDS zijn het beste van twee werelden. Ze zijn zeer weerbarstig en betrouwbaar en kunnen ook extreem harde materialen aan. Ze zijn goed bestand tegen de terugslag bij het werken met krachtig gereedschap zoals hamerboren, klopboren of kolomboormachines.
Voor- en nadelen van verschillende boorkoppen
Hier vindt u een overzicht van de voor- en nadelen van de verschillende boorkoppen:
| Type boorkop | Voordelen | Nadelen |
|---|---|---|
| Tandkransboorkop | • Hoge precisie bij het vastzetten van de boor • Stevig en belastbaar • Breed toepassingsspectrum | • Bijpassende spansleutel nodig voor het verwisselen van de boren |
| Snelspanboorkop | • Snel en makkelijk verwisselen van boren • Optimaal voor incidenteel gebruik door doe-het-zelvers | • Boren zitten niet zo stevig vast als bij tandkrans of SDS-systeem • Minder geschikt voor veeleisende boorwerkzaamheden en zeer harde materialen |
| SDS-boorkop | • Snel boren wisselen zonder extra gereedschap • Praktisch kliksysteem • De hoogst mogelijke belastbaarheid voor machines met een hoog vermogen en klopboorwerkzaamheden | • Verschillende SDS-systemen (SDS-Plus, SDS-Max) zijn niet onderling compatibel |
Een boorkop vervangen in zeven stappen
Bij de aanschaf van een nieuwe boorkop moet u erop letten dat deze compatibel is met de boormachine en de boren. Daarna kunt u de boorkop veilig vervangen aan de hand van de volgende instructies.
- Het gereedschap klaarleggen
Om de oude boorkop te verwijderen en de nieuwe te bevestigen, hebt u het volgende nodig:
• Schroevendraaier
• Inbussleutel
• Rubberen hamer
• Eventueel roestverwijderaar, om een verroeste boorkop te verwijderen - Veiligheidsmaatregelen
Zoals bij alle werkzaamheden aan elektrische apparaten moet u de stroomtoevoer stopzetten om ongelukken te voorkomen. Haal de stekker uit het stopcontact of verwijder de accu voordat u de boorkop verwisselt – ongeacht of het een grote staande boormachine is of een kleine schroefboormachine die u in de hand houdt. - Boorkop demonteren
Als u een eenvoudige boorkop wilt verwisselen die niet extra vastgeschroefd is, kunt u de boorkop gewoon losschroeven door deze met de klok mee te draaien (naar rechts als u vanaf de voorkant kijkt). - Schroef in boorkop losmaken
De meeste boorkoppen zijn echter extra vastgemaakt met minstens één schroef aan de binnenkant, die u kunt bereiken via de opening voor de boor. Neem de juiste schroevendraaier en draai de schroef los door deze ook rechtsom te draaien. - Verwijder de boorkop
Kies vervolgens een geschikte inbussleutel en beweeg deze met tikkende bewegingen naar links om de boorkop los te maken. Als hij erg vast of scheef zit, kunt u de rubberen hamer gebruiken om meer kracht uit te oefenen. Uiteindelijk moet u de boorkop gemakkelijk met de hand los kunnen wrikken. - De boorkop vervangen
Neem nu de nieuwe boorkop, plaats hem op de boormachine en zet hem vast met de inbussleutel. Schroef hem met de hand vast en draai de eventuele schroeven binnenin vast. Wees niet al te voorzichtig tijdens deze stap. De boorkop moet goed vastzitten, zodat hij niet per ongeluk losraakt tijdens het boren. - Boor plaatsen
Plaats ten slotte de benodigde boor en zet deze vast op de gebruikelijke manier. Uw boormachine is nu weer klaar voor gebruik.
Veelgestelde vragen over het vervangen van een boorkop
De boorkop is een essentieel onderdeel van een boormachine, of dat nu een kleine accuboormachine of een krachtige hamerboormachine is. De boorkop wordt op de tandwielkast van de boormachine geschroefd en dient om de boren of schroefbits vast te zetten. Zo kunt u verschillende boren of bits gebruiken met dezelfde machine. De boren worden met behulp van de spanbekken stevig vastgehouden en kunnen zo gemakkelijk worden verwisseld.
Met een snelspanboorkop kunt u boren makkelijk en snel verwisselen, zonder een spansleutel te gebruiken.
Het SDS-systeem combineert de stabiliteit van een tandkransboorkop met de eenvoudige bediening van een snelspanboorkop. Het systeem is bijzonder geschikt voor krachtige machines, zoals elektrische sloophamers en staande boormachines, en voor zware werkzaamheden met beton of metaal.
De volgende stappen zijn nodig om de kop van een boormachine te vervangen:
1. Houd een schroevendraaier, inbussleutel, rubberen hamer en eventueel roestverwijderaar bij de hand
2. Stop de stroomtoevoer
3. Indien mogelijk: schroef de boorkop met de hand los (als hij niet extra vastgeschroefd is)
4. Draai de bevestigingsschroeven in de boorkop los
5. Draai de boorkop los met een inbussleutel
6. Indien nodig: vastzittende boorkop met een rubberen hamer en roestverwijderaar bewerken
7. Nieuwe boorkop monteren en vastdraaien
Hoe vaak u een boorkop moet vervangen, hangt af van het materiaal, het ontwerp en de belasting. U moet de boorkop sowieso vervangen als hij beschadigd is, de boorhouder niet meer naar behoren werkt of als u wilt overstappen op een ander systeem.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Koldunova
