Inhoud
Zelfs op een goed beveiligde werkplek kunnen kunnen ongelukken gebeuren: u kunt simpelweg niet alle risico’s uitsluiten. Werknemers kunnen bijvoorbeeld uitglijden en vallen, door hun rug gaan of een stroomstoot krijgen. Als werkgever bent u verantwoordelijk voor de veiligheid van uw werknemers. Daarom is het van groot belang om een bedrijfsongevallenverzekering ofwel aansprakelijkheidsverzekering voor werkgevers af te sluiten, zodat u financieel buiten schot blijft als u aansprakelijk wordt gesteld. In dit artikel komt u te weten aan welke eisen moet worden voldaan, welke procedures moeten worden gevolgd en wat er gebeurt als het werk na een ongeval niet kan worden hervat.
Werkgeversaansprakelijkheid
Als werkgever bent u bij wet verplicht uw werknemers zo goed mogelijk tegen ongevallen te beschermen, bijvoorbeeld door de bouwplaats volgens de voorschriften in te richten of persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) te verschaffen. Dit heet de zorgplicht voor werkgevers, die is opgenomen in de Arbowet. Maar ook als u hieraan zo goed mogelijk hebt voldaan, bent u (bijna) altijd aansprakelijk in het geval een van uw werknemers letselschade oploopt tijdens werktijd. Het is achteraf namelijk bijna onmogelijk te bewijzen dat u uw zorgplicht geheel bent nagekomen.
Hierop bestaan slechts een paar uitzonderingen:
- Het ongeval houdt geen verband met de activiteiten die redelijkerwijs bij het werk horen, of is ontstaan door roekeloos gedrag aan de kant van de werknemer, bijvoorbeeld door het onjuist gebruiken van machines of het anderszins overtreden van de veiligheidsregels.
- Het ongeval is veroorzaakt door alcohol- of drugsgebruik.
- Het ongeval is opzettelijk veroorzaakt.
Kortom, in bovenstaande gevallen kan de werkgever zich bevrijden van zijn werkgeversaansprakelijkheid. In de praktijk is dit echter vaak lastig aan te tonen. De werkgeversaansprakelijkheid weegt dus zwaar, om de relatief kwetsbare positie van de werknemer te beschermen. Het is daarom belangrijk om als werkgever goed verzekerd te zijn.
Een goede aansprakelijkheidsverzekering is daarnaast belangrijk voor uw relatie met uw werknemers. Als er een bedrijfsongeval gebeurt, hoeft er immers niet over de kosten worden geruzied. De werknemer hoeft niet bang te zijn om u aansprakelijk te stellen voor alle ontstane kosten, omdat de verzekeraar deze dekt, en uw bedrijf daardoor niet in de financiële problemen komt.
Meldplicht
In sommige gevallen kan een bedrijfsongeval (zeer) ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld gedeeltelijke of gehele arbeidsongeschiktheid, of zelfs het overlijden van de werknemer. Op het moment dat er sprake is van ziekenhuisopname bent u al verplicht het bedrijfsongeval te melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA). De NLA bekijkt de relevante informatie en bepaalt of er een onderzoek moet plaatsvinden. Zo’n onderzoek heeft betrekking op de oorzaak van het ongeval, vooral op de vraag of er wettelijke voorschriften zijn overschreden. De inspecteur van de NLA komt zo snel mogelijk ter plaatse na melding van het ongeval. Ten bate van het onderzoek dient de plaats van het ongeluk zo goed mogelijk intact te worden gelaten. De werkgever, de werknemer en alle andere betrokkenen (zoals getuigen) zijn wettelijk verplicht om mee te werken. Het achterhouden van informatie in dit kader is strafbaar.
Na een week of twaalf komt de NLA met haar bevindingen. Meestal stelt de NLA de werkgever aansprakelijk, maar soms ook de werknemer. In beide gevallen moet de werkgever maatregelen treffen om een dergelijk ongeval in de toekomst te voorkomen. Als er sprake is van het overtreden van veiligheidsvoorschriften, ofwel het niet-nakomen van de zorgplicht, kunt u als werkgever een boete krijgen. Bovendien kunt u ervan uitgaan dat de inspectie terugkomt om te controleren of u de veiligheidsmaatregelen daadwerkelijk heeft doorgevoerd. In zeer ernstige gevallen kan het zijn dat de NLA vaststelt dat er sprake is van een strafbaar feit. In dat geval kunt u strafrechtelijk worden vervolgd door het OM.
Wanneer is er sprake van bedrijfsongeval?
Soms is het niet helemaal duidelijk of er sprake is van een bedrijfsongeval, of anders gezegd: wat de reikwijdte is van de zorgplicht van de werkgever. Hieronder ziet u een overzicht van een paar veelvoorkomende gevallen:
| Definitie | Voorbeeld |
|---|---|
| Bedrijfsongeval | Ongeval bij: • het bedienen van machines • een noodzakelijke rit over het bedrijfsterrein • deelname aan cursussen, bedrijfsuitjes en dergelijke • deelname aan het verkeer als onderdeel van werkzaamheden |
| Geen bedrijfsongeval | • ongevallen bij privéactiviteiten in de middagpauze • ongevallen tijdens de weg naar het werk (woon- en werkverkeer) • andere ongevallen die niets te maken hebben met het werk zelf (hartinfarct, epileptische aanval, etc.) |
Ongevallen die gebeuren in het woon- en werkverkeer zijn geen bedrijfsongeval in de zin dat u er als werkgever wettelijke verantwoordelijkheid voor draagt. (Dat betekent overigens niet dat uw bedrijfsongevallenverzekering deze ongevallen wel of niet vergoedt, dit verschilt per polis.) Als uw werknemers echter aan het verkeer deelnemen als onderdeel van hun werkzaamheden, dan gelden eventuele ongevallen wel als bedrijfsongevallen.
Thuiswerken
U vraagt zich misschien af hoe het eigenlijk zit met letselschade die ontstaat bij het thuiswerken. Dit is een vrij lastig vraagstuk. In beginsel geldt uw zorgplicht als werkgever ook buiten het bedrijfsterrein. U bent waar dan ook verantwoordelijk voor het creëren of faciliteren van een veilige, ergonomische werkomgeving. Hierbij hoort ook het geven van voorlichting over ergonomisch werken, gezonde werktijden, goede ventilatie en dergelijke. Het gaat daarbij niet alleen om ongevallen, maar ook om letsel ten gevolge van bijvoorbeeld een slechte werkhouding. In dit soort gevallen kan de rechter oordelen dat u niet genoeg voorlichting heeft gegeven, of niet het juiste materieel heeft verstrekt om veilig thuiswerken mogelijk te maken.
Natuurlijk geldt dit niet voor ongevallen die gebeuren wanneer een werknemer tijdens werktijd iets van de bovenverdieping wil halen en daarbij van de trap valt, of als de werknemer door een huisdier wordt gebeten. Maar als de werkplek van uw werknemer alleen via de trap kan worden bereikt, is de kans veel groter dat u aansprakelijk wordt gesteld. U merkt het al: in veel gevallen is het niet direct duidelijk wie er voor de letselschade moet opdraaien, en moet de rechter beslissen of u aansprakelijk bent of niet. Ook is het vaak onmogelijk om aan te tonen dat de verantwoordelijkheid toch bij de werknemer ligt. De rechter zal de werknemer vrij vaak het voordeel van de twijfel geven.
Beroepsziektes
We onderscheiden een bedrijfsongeval normaal gesproken van een beroepsziekte, aangezien hier net iets anders mee wordt omgegaan. Zo geldt het bovengenoemde bedrijfsongevallenonderzoek van de NLA niet voor beroepsziekten. Maar ook voor beroepsziektes kunt u als werkgever een aansprakelijkheidsstelling krijgen:
| Definitie | Kenmerken en oorzaken |
|---|---|
| Bedrijfsongeval | • Gebeurt plotseling / gedurende een beperkte tijd |
| Beroepsziekte | • Ontwikkelt zich langzamer / kan met vertraging optreden • Oorzaken: herhaaldelijke of langdurige werkomstandigheden die schadelijk zijn voor de gezondheid • Voorbeelden: omgang met gevaarlijke stoffen, stress, slechte werkhouding |
Wat wordt er vergoed door de bedrijfsongevallenverzekering?
Het is verstandig om er goed op te letten dat de aansprakelijkheidsverzekering die u als werkgever afsluit, werkelijk alle kosten dekt die voor uw werknemer ontstaan als gevolg van een arbeidsongeval, hoe groot of klein deze ook zijn. Hierbij denkt u waarschijnlijk in de eerste plaats aan eventuele hoge medische kosten die zelf moeten worden betaald, of de eigen bijdrage van de ziektekostenverzekering. Maar het gaat om veel meer dan dat alleen. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van rechtsbijstand, of de kosten die ontstaan omdat uw werknemer niet meer zelf het gras kan maaien, naar de supermarkt kan gaan, of de kinderen naar school kan brengen. Ook moeten er soms dure aanpassingen worden gedaan aan de woning van het slachtoffer. U bent zelfs aansprakelijk voor de kosten voor het printen van ieder a4’tje aan papierwerk dat ontstaat als gevolg van een bedrijfsongeval.
Bovendien is er in veel gevallen niet alleen sprake van materiële schade in de vorm van letsel, maar ook immateriële schade. Dit kan psychisch trauma zijn als gevolg van het ongeluk zelf, schaamte als gevolg van verminking, verdriet over het wegvallen van het contact met collega’s, of het niet meer kunnen uitoefenen van een lievelingshobby. Ook dit leed heeft zijn prijs, en wordt in de vorm van smartengeld op u verhaald.
Er zijn verschillende soorten aansprakelijkheidsverzekeringen voor werkgevers. Laat u informeren door uw verzekeraar en stel kritische vragen om zeker te zijn dat uw polis al deze kosten als gevolg van een bedrijfsongeval dekt.
Wat te doen bij een bedrijfsongeval
- Blijf rustig.
In het geval van een ongeluk op het werk is het belangrijk om niet in paniek te raken, maar rustig en vastberaden te handelen.
- Schakel hulp in.
Als er bedrijfshulpverleners zijn, moeten deze worden gemobiliseerd. Indien nodig dient onmiddellijk 112 te worden gebeld.
- De plaats van het ongeluk.
Zodra het slachtoffer in veiligheid is gebracht, verdient de plaats van het ongeluk enige aandacht. Zoals hierboven vermeld, is het voor de inspectie van wezenlijk belang dat de plaats van het ongeluk ongeveer hetzelfde blijft. Belangrijker is echter dat er niet nog een ongeluk kan gebeuren op dezelfde plek. Gevaarlijke plekken moeten daarom worden beveiligd of de toegang ertoe moet worden afgesloten. Een wankele steiger mag bijvoorbeeld niet nogmaals worden gebruikt, ongeacht de eventuele vertragingen in het werk die hierdoor optreden.
- Toedracht vaststellen.
Wat is er precies gebeurd? Praat met eventuele getuigen en betrokkenen, en maak foto’s van de plaats van het ongeluk. Dit helpt in gesprek met de verzekeraar en de inspectie. Probeer zo volledig en objectief mogelijk te zijn.
- Bedrijfsarts.
Ook als er geen sprake is van een medisch noodgeval, dient het slachtoffer direct na het ongeluk door de bedrijfsarts te worden onderzocht. Dit kan ook een huisarts zijn. Deze documenteert het ongeval en kan de nodige behandelingen uitvoeren, of het slachtoffer doorverwijzen naar een andere behandelaar.
- Meld het ongeval.
Zoals reeds vermeld, bestaat er een meldingsplicht voor bedrijfsongevallen bij de NLA zodra er sprake is van ziekenhuisopname. Wacht hier niet mee, het nalaten van deze plicht kan worden bestraft.
Verlies van inkomen
Als de werknemer als gevolg van fysieke of geestelijke schade na een bedrijfsongeval niet meer kan werken, is er sprake van arbeidsongeschiktheid. Dit kan gedeeltelijke of gehele arbeidsongeschiktheid zijn. Werknemers die arbeidsongeschikt zijn geraakt als gevolg van ziekte of een bedrijfsongeval krijgen 70% procent van hun salaris doorbetaald. Na twee jaar (104 weken) mag de werkgever de arbeidsovereenkomst echter ontbinden als gevolg van het letsel. Daarna oordeelt het UWV of het slachtoffer aanspraak heeft op de WIA of WAO. In beide gevallen is er sprake van een aanzienlijk verlies van inkomen.
Het zogenaamde ‘verlies aan verdienvermogen’ (VAV) is meestal zelfs de grootste schadepost als gevolg van een bedrijfsongeval. Bij het beoordelen ervan wordt namelijk niet alleen gekeken naar wat het slachtoffer vóór het ongeluk meer verdiende dan erna. Ook het verlies van de kansen op promotie, loonsverhoging, pensioen, sterftekans en dergelijke horen erbij. Dat leidt ertoe dat het VAV enorm kan oplopen. De kosten van arbeidsongeschiktheid als gevolg van een bedrijfsongeval zijn dus niet te onderschatten.
Ook zelfstandig ondernemers kunnen zich laten verzekeren tegen de hoge kosten van arbeidsongeschiktheid. Dit heet de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Vooral voor beroepen met hogere risico’s is dit geen overbodige luxe, aangezien er verder niemand is die u als ondernemer aansprakelijk kunt stellen.
Veelgestelde vragen over bedrijfsongevallen
Zodra het slachtoffer in veiligheid is gebracht en de nodige medische zorg ontvangt, moet u ervoor zorgen dat de plaats van het ongeval veilig wordt gemaakt, zodat er niet nog een ongeluk kan gebeuren. Probeer vast te stellen wat er precies is gebeurd, en verwittig in geval van een ernstig ongeval de arbeidsinspectie (NLA).
Bedrijfsongevallen moeten worden gemeld bij de NLA zodra er sprake is van ziekenhuisopname, en wel onmiddellijk. De NLA stelt vervolgens vast of er een onderzoek moet plaatsvinden.
De werkgever is in bijna alle gevallen aansprakelijk voor de letselschade en andere kosten als gevolg van een bedrijfsongeval. Door middel van een aansprakelijkheidsstelling deelt de werknemer de werkgever dit mee. De werkgever verhaalt vervolgens de kosten op de verzekeraar.
De meeste bedrijfsongevallenverzekeringen dekken alle kosten die ontstaan als gevolg van een bedrijfsongeval. De werknemer dient daarvoor alle extra uitgaven nauwkeurig bij te houden, zowel op korte en lange termijn. Ook smartengeld ter compensatie van psychische schade dient financieel te worden gecompenseerd. In sommige gevallen moet de rechter bepalen voor welke kosten de werkgever (en indirect zijn verzekeraar) aansprakelijk kan worden gesteld.
Let op: de hier genoemde voorschriften zijn slechts een keuze uit de belangrijkste wettelijke richtlijnen. Voor gedetailleerde informatie verwijzen we u naar de hier weergegeven voorschriften en wetten. Bij de concrete omzetting in uw bedrijf dient u zich bij twijfel tot een deskundige te richten.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – Halfpoint, Hatman12, Geber86, Ollo
